Gezginlerin Gözüyle Mevlana ve Türbesi
Osman Eravşar
Mevlana’nın “Gel ne olursan ol gel” deyişini herkes bilir. İşte bu deyişin batıda duyulmasıyla birlikte, Mevlana ve onun felsefesine olan ilgi de artmaya başlamıştı. 18 ve 19. yüzyılda Avrupa’da Orientalizme yönelik ilgi ve çalışmaların da artmasıyla birlikte Anadolu’ya gelen seyyahların sayısında bir artış olmuştur. Seyyahların bir kısmı, gezi güzergahlarını belirlerken, özellikle Mevlana için Konya’ya uğramışlar, ya da Mevlana için güzergahlarının dışına çıkmışlardır. Onları Konya’ya, Mevlana’ya getiren ise gerçeklik olgusunun arayışıydı. Bu olgunun onlar tarafından bulunup bulunmadığını bilemiyoruz. Ancak bildiğimiz gerçek, gelenlerin yanlarında bilgi ve huzuru götürdükleridir. Götürülen hazinenin değeri o kadar büyük olmuştur ki, sonraki yüzyıllarda Mevlana ve onun görüşlerinin tüm dünyada tanınması sağlanmıştır.
Bu makale de Mevlana ve Mevlana türbesini anlatan seyyahların tespitleri ortaya konulacaktır. Mevlana hakkında bilgi veren seyyahlardan bazıları sadece Mevlana ve türbesini anlatan seyahatnameler yazmışlardır. Kapsamı geniş olan bu tespitlerin burada sadece özetleri verilecektir!. Xenephon’dan, Gertrude Bell’e kadar çok sayıda seyyah Konya’ya gelir. Bu seyyahların güncelerinde Mevlana ile ilgili bilgiler lbni Batııta’dan itibaren başlar.