MESNEVÎ’DE TAHKİYEYE DAYALI DEĞER EĞİTİMİ
Gülşah DURMUŞ
ÖZET
Bu araştırmanın amacı, (ilk 14 cildini Tâhirü’l-Mevlevî ve son 4 cildini Şefik Can’ın yaptığı 18 ciltlik) Şerh-i Mesnevî’de yer alan tahkiyeye dayalı metinleri ve bu metinler vasıtasıyla aktarılmak istenilen iletileri tespit etmek ve Mevlana tarafından bilinçli bir şekilde kurgulanan bu metinlerin bir değer eğitimi yöntemi olarak nasıl kullanıldığını sorgulayarak metinler vasıtasıyla benimsenmesi ve sakınılması istenilen temel değerleri tespit etmektir.
Çalışmada betimsel tarama modeli ve yakın okuma yaklaşımı kullanılarak metin –kısmen toplum ve yazar- merkezli bir okuma yapılmış ve eserde 370’i ana, 80’i mesel getirme maksatlı ara olmak üzere toplam 450 metin, eserde yer aldığı beyit numaralarıyla birlikte tespit edilmiştir. Tespit edilen tahkiyeye dayalı metinler, en küçük eylem birimi kabul edilen epizotlarına ayrılmış ve her metnin “aktarılmak istenilen iletiler”i tespit edilmiştir.
Çalışmanın esasını teşkil eden Mesnevî’de Tahkiyeye Dayalı Metinlerde Değer Eğitimi bölümünde ise verilerin analiz edilmesinde sistematik tahlil yöntemine başvurulmuş, aynı değeri işleyen tahkiyeye dayalı metinlerden hareketle o değerin Mevlana’da nasıl işlendiği ve ne anlama geldiği belirlenmeye çalışılmıştır.