AHMED HÜSÂMEDDİN DEDE
(1839-1900)
Türk dinî eserler bestekârı, icracı, kudümzen ve şair.
Yenikapı Mevlevîhânesi şeyhlerinden Abdülbâki Nâsır Dede’nin torunu, aynı mevlevîhânenin aşçıbaşısı Hacı Ârif Dede’nin oğludur. 1839’da İstanbul’da Yenikapı Mevlevîhânesi’nde doğdu. Burada şeyh Osman Selâhaddin Dede’den tasavvuf ve edebiyat, mûsikişinaslardan da mûsiki bilgileri alarak yetişti. Bir müddet sonra bu mevlevîhânenin kudümzenbaşılığına tayin edildi. 1900’de İstanbul’da vefat etti. Oğullarından Cemal Dede (ö. 1899) bir müddet aynı mevlevîhânenin neyzenbaşılığını yapmış değerli neyzenlerdendir.
Ahmed Hüsâmeddin Dede, bestelediği dinî eserlerle zamanının önde gelen mûsikişinasları arasında yer almıştır. Bunların en önemlisi râhatülervah makamındaki Mevlevî âyinidir. Eserlerinden sadece bu âyini ve iki “şuğul”ü zamanımıza ulaşabilmiştir. Tabii bir ses güzelliğine de sahip olan Ahmed Hüsâmeddin, başarılı âyin ve na‘t okuyuculuğu ve mutribi idare etmekteki hâkimiyeti ile de şöhret bulmuştur. Mûsikişinaslığı yanında şiir ile de meşgul olmuş, ancak Na‘tî mahlasını kullandığı manzumelerinin çoğu kaybolmuştur.
BİBLİYOGRAFYAMehmed Ziyâ, Yenikapı Mevlevîhânesi, İstanbul 1329, s. 194.
Mevlevî Âyinleri (İstanbul Konservatuvarı neşriyatı), İstanbul 1938, XVI, 816-822.
Zekâizâde Ahmet [Irsoy], “Serkudûmî Ahmed Hüsâmeddin Dede”, a.e., XVI, 824.
Ergun, Antoloji, II, 49, 511, 512.
İbnülemin, Hoş Sadâ, s. 190-191.
Sadettin Heper, Mevlevî Âyinleri, Konya 1974, s. 368-374, 528.
Öztuna, TMA, I, 271-272.