KONYA MEVLÂNÂ MÜZESİ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE KASTAMONU MEVLEVİHANESİ
Hayri YILDIRIM
ÖZET
Mevlevîlik Kastamonu’ya Candaroğulları döneminde Ulu Arif Çelebi’nin ziyaretleri ve girişimleri sonucunda gelmiş, bu tarihten sonra Kastamonu’da mukim bir zaviye kurulmuştur. Daha önce bilimsel olarak herhangi bir araştırmaya konu olmayan ve karanlıkta kalan Kastamonu Mevlevîhanesi’nin bilinen ilk şeyhi Dede Sultan’dır.
Kastamonu Mevlevîhanesi, Dede Sultan’dan sonraki şeyhi olan Elvan Dede dönemini takiben uzun bir süre Kadiri ve Nakşî tarikat çevrelerinin eline geçmek suretiyle hizmet vermiş, ardından nihayet İnebolulu Hacı Mehmet Kalender Dede’nin meşakkatli gayretleri sonucu tekrar Mevlevîhane’ye dönüşmüş ve Kalender Dede postnişin olmuştur. Bu dönemde, evvelce Mevlevîhane’ye ait vakıflar tekrar Dergâh’a kazandırılarak Mevlevîhane’nin hizmetine sunulmuştur. Mehmet Kalender Dede’nin vefatı üzerine sırasıyla Sivaslı İbrahim Dede, Türbedar Halil Dede, Mehmet Sait Hemdem Dede, Ahmet Remzi Dede, Mehmet Âmil Çelebi ve son olarak Tahir Âmil Çelebi makam-ı meşihatte bulunmuşlardır. 1925 yılında yayımlanan Tekke ve Zaviyeler ile Türbelerin Seddine ve Türbedarlıklar ile Bir Takım Ünvanların Men ve İlgasına Dair 677 Sayılı Kanunla bütün tekkeler gibi Kastamonu Mevlevîhanesi de kapatılmıştır. Kapatıldıktan sonraki süreçte bir müddet Kız Orta Mektebi’nin jimnastik salonu olarak kullanılmış, haziresindeki mezarlar başka yerlere taşınmıştır. Mevlevîhane’nin arsası Vakıflar Umum Müdürlüğü’nün teklifi üzerine 1959 yılında Bakanlar Kurulu’nun aldığı bir kararla İmam Hatip Okulu yapılmak üzere hazineye devredilmiştir. Günümüzde Mevlevîhane arsası üzerinde Kastamonu Merkez Ortaokulu bulunmaktadır.