DEĞER” TASNİFİ VE MEVLANA’NIN MESNEVİSİNDE DEĞERLER
Eyüp ÇAĞLAR,
Mahmut Abdullah ARSLAN
Öz
Değer kavramı son dönemde oldukça güncel bir kavram haline gelmiştir. Güç ve maddiyatın hüküm sürdüğü günümüz dünyasında, değer diye nitelenebilecek ne varsa bunlar insanoğlu tarafından ikinci plana atılmakta ve hatta yok sayılmaktadır. Bunun neticesinde sonu gelmeyen çatışma ve mücadeleler dünyayı neredeyse yaşanmaz bir yer haline çevirmektedir. Bu durumdan kurtulmanın yolu ise, insanoğlunun bitmek bilmeyen hırs ve iştahını bir kenara bırakıp toplumsal ve evrensel değerleri benimsemesi ve yaşamının merkezine bu değerleri koymasından geçer. Araştırmacılar ve değerler üzerine çalışanlar, insanlığın içinde bulunduğu durumdan kurtulmasının yolunu değerlerde aramaktadırlar. Çalışmamızın temelinde de bu amaç yatmaktadır. Çalışmamızın girişten sonraki ilk kısmında değer kavramının tanımı, değerlerin özellikleri, değerlerin önemi, işlevi ve değerler eğitimi üzerinde durulmuş ve bir değer tasnifi yapılmıştır. İkinci kısımda ise Mevlana’nın Mesnevi adlı eserindeki değerler, yaptığımız tasnife göre incelenmiş ve Mesnevi’den alıntılarla örneklendirilmiştir. Çalışmamız için Mesnevi’yi seçmemizin amacı, kendisinin başlı başına bir değer olması ve değerlerin benimsetilmesi noktasında başlıca kaynaklardan biri olmasıdır. Veriler, belirlediğimiz tasnife uygun olarak bireysel, geleneksel (toplumsal, milli), evrensel (ekonomik, siyasi, estetik, bilimsel) ve dini değerler temalarına göre gruplandırılmış, örneklendirilmiş ve yorumlanmıştır. İnceleme sonucunda bireysel 9, toplumsal 16, milli 1, estetik 1, siyasi 3 ve dini değerler için 4 olmak üzere toplamda 34 alt başlık oluşturulmuştur. Çalışmada nitel araştırma modellerinden doküman analizi yöntemi kullanılmış ve bulgular betimsel analizle yorumlanmış ve tarafımızdan yapılan tasnife göre incelenmiştir.