MEVLANA‘NIN MECÂLİS-İ SEB‘A‘DA KULLANDIĞI HADİSLER VE YORUMLARI
Mehmet Dilek
Mecâlis-i Seb’a (Yedi Meclis), adından da anlaşılacağı üzere Mevlâna’nın yedi meclisi’nin, yedi vaazı’nın not edilmesinden meydana gelmiştir. Mevlâna’nın vaazları, Çelebi Hüsameddin veya oğlu Sultan Veled tarafından not edilmiş, ancak özüne dokunulmamak kaydı ile eklentiler yapılmıştır. Eserin düzenlemesi yapıldıktan sonra Mevlâna’nın tashihinden geçmiş olması kuvvetle muhtemeldir.
Mevlâna yedi meclisinde her bölüme “Hamd ü sena” ve “Münacaat” ile başlamakta, açıklanacak konuları ve tasavvufî görüşlerini hikaye ve şiirlerle cazip hale getirmektedir. Mecâlis-i Seb‘a‘da her meclis Arapça bir hutbeyle başlar. Hutbede Allah‘a hamd, O‘nun kudret ve yüceliğinin zikri, Hz. Peygambere salât ve selam ile sahabelerine selam yer alır. Hutbeyi nispeten daha edebi cümlelerden oluşan dua ve yakarış(münacat) bölümü izler ve duanın ardından bir hadisin şerhi etrafında gelişen asıl vaaza geçilir. Vaazda seçilen hadisin işaret ettiği hususlar, kimi âyet, hadis ve şiirlerle desteklenerek anlatılır. Zaman zaman da hikâyelerle konu pekiştirilir. Her meclis Allaha hamd ve Peygamber ve ashabına selam ile bitirilir. Mecâlis‘deki giriş bölümlerinde yer alan hutbeler ile âyet ve hadis metinleri ve kimi beyitler Arapçadır. Bunun dışında eserin dili, münacatlar ayrı tutulacak olursa, o günkü halk Farsçasının özelliklerini barındırmaktadır.